Tijdens het facilitaire kennisevent van HEYDAY Consultancy sprak Stefan van der Stigchel, professor cognitieve psychologie aan de Universiteit ven Utrecht, over de strijd om aandacht en de kunst van concentratie. Hij ging hierover het gesprek aan met facilitaire professionals over de inzet van aandacht op de werkvloer.
De strijd om onze aandacht
Iedereen heeft zijn eigen ‘filter’. Wat de één opmerkt, gaat aan de ander voorbij. Onze waarneming wordt gestuurd door motivatie, stemming, honger, energie en de context waarin we werken of leven. Concentratie is niets meer dan het richten én vasthouden van je aandacht. Net als spieren kun je die trainen. Wie zijn aandacht regelmatig oefent, kan zich beter afsluiten voor afleiding. Maar net als bij sporten: als je je armen traint, train je nog niet je benen. Ook hier geldt dat je focus vraagt om variatie, herstel en motivatie.
De kunst van concentratie
Volledig geconcentreerd blijven is simpelweg niet mogelijk. Ons brein kent namelijk twee netwerken: één voor gerichte aandacht en één voor ontspanning (het zogenaamde Default Mode Network). Tijdens een wandeling of onder de douche is dat laatste netwerk actief en juist dan ontstaan vaak de beste ideeën. Afwisselen tussen deze twee standen is essentieel. Even de ruimte uitlopen tussen meetings of een korte pauze nemen, helpt om daarna weer met volle aandacht aan het werk te gaan.
Prikkels op de werkvloer
Op de werkvloer wordt het belang van aandacht vaak onderschat. In veel kantoortuinen komen telefoongesprekken, Teams-calls en spontane overleggen samen in één ruimte: een omgeving die vol zit met prikkels. Daarnaast speelt neurodiversiteit een belangrijke rol. Aandacht werkt namelijk niet voor iedereen hetzelfde. Sommige mensen hebben juist omgevingsprikkels nodig om goed te kunnen functioneren, terwijl anderen alleen in absolute stilte tot hun recht komen. Door de werkvloer slim en divers in te delen (met verschillende zones voor samenwerking, concentratie en ontspanning), bied je medewerkers de vrijheid om te kiezen wat het beste bij hun manier van werken past.
Ruimtes op de werkvloer kunnen bijvoorbeeld ingedeeld worden op basis van het type activiteit en het aantal prikkels dat daarbij hoort. Denk aan:
- Een koffiebar of ontmoetingsruimte waar samenwerking en gesprekken centraal staan
- Belhokjes of kleine vergaderruimtes voor telefonisch overleg
- Concentratieplekken voor taken die aandacht vragen
Ook is het goed om in te spelen op piekmomenten, bijvoorbeeld op drukke kantoordagen zoals dinsdag en donderdag. Medewerkers ervaren de omgeving dan sneller als chaotisch, terwijl een bewuste indeling en spreiding van activiteiten rust kunnen brengen. Juist op die drukke dagen lopen facility managers tegen uitdagingen aan. Wanneer de werkomgeving haar maximale capaciteit aan passende werkplekken nadert, komen knelpunten duidelijker naar voren. Op rustige dagen kan iedereen prima werken en vallen verkeerd of storend gebruik van de werkvloer nauwelijks op. Maar zodra de bezetting piekt, worden deze kleine irritaties uitvergroot. Dat maakt het des te belangrijker om tijdig inzicht te hebben in gebruikspatronen en de werkplekstrategie daarop af te stemmen, zodat de omgeving ook op de drukste dagen goed blijft functioneren.
Aandacht loont
Aandacht is niet te meten zoals productiviteit of tijdsbesteding, maar het effect ervan is wel zichtbaar. Medewerkers die in een omgeving werken die hun aandacht ondersteunt, presteren beter, voelen zich minder gestrest en ervaren meer werkplezier. Daarom begint elk goed kantoorontwerp bij de behoefte van de medewerker: welke werkzaamheden vragen om concentratie, welke om samenwerking en hoe vaak is iemand eigenlijk op kantoor? Alleen door dat te onderzoeken, kun je een omgeving creëren die écht past bij de manier waarop mensen werken en zich prettig voelen.
Van aandacht naar inzicht
Bij HEYDAY Consultancy helpen we organisaties om bewuster om te gaan met aandacht op de werkvloer. We kijken naar gedrag, ruimte en beleving en vertalen die inzichten naar praktische verbeteringen. Want aandacht is meer dan een modewoord: het is een voorwaarde voor focus, welzijn en succes. Wil je samen aandacht geven aan de werkomgeving? Neem dan contact met ons op.
.jpeg)
